Στο τμήμα Επιχειρηματικής Δεοντολογίας στο οποία διδάσκω, συζητάμε πάντα το κοινωνικό πλαίσιο των επιχειρήσεων, ιδιαίτερα τις επιπτώσεις διαφορετικών κοινωνικών συστημάτων όπως την επικρατούσα μικτή οικονομία, τον σοσιαλισμό και τον καπιταλισμό. Αρχικά, οι φοιτητές δεν έχουν σαφή κατανόηση του τι σημαίνει καπιταλισμός. Θεωρούν ότι ακόμη και ο περιορισμένος βαθμός ελευθερίας που χαρακτηρίζει τις αγορές της Βόρειας Αμερικής, της Ευρώπης και πολλών ασιατικών χωρών, χαρακτηρίζεται ως καπιταλισμός. Αυτή η άποψη είναι λανθασμένη. Ο περιορισμένος βαθμός ελευθερίας που εφαρμόζεται δεν χαρακτηρίζεται ως καπιταλισμός, δηλαδή «ένα κοινωνικό σύστημα που βασίζεται στην αναγνώριση των ατομικών δικαιωμάτων (συμπεριλαμβανομένων των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας) στα οποία όλα τα περιουσιακά στοιχεία είναι ιδιόκτητα». Ένα τέτοιο σύστημα δεν υπάρχει σε κανένα μέρος του κόσμου σήμερα, ωστόσο κάποιες μεικτές οικονομίες, όπως το Χονγκ Κονγκ και ορισμένες άλλες ασιατικές χώρες, έχουν μεγαλύτερη οικονομική ελευθερία από ό, τι οι υπόλοιποι.
Η μικτή οικονομία, ένα μίγμα ελευθερίας και ελέγχου, ή του καπιταλισμού και του σοσιαλισμού, είναι σήμερα το κυρίαρχο κοινωνικό σύστημα, διότι θεωρείται ευρέως ότι είναι "το καλύτερο των δύο κόσμων", δηλαδή η ισορροπία ατομικής ελευθερίας και κοινωνικής ευθύνης προς τρίτους, μια ισορροπία ιδιοτέλειας και αυτοθυσίας. Η δημοτικότητα της μικτής οικονομίας πηγάζει από το συνδυασμό της επικρατούσας ηθικής του αλτρουισμού και της φιλοσοφίας του πραγματισμού. Σύμφωνα με τον αλτρουισμό, πρέπει πάντα να θέτουμε τα συμφέροντα των άλλων προ των δικών μας. Οι περισσότεροι άνθρωποι πιστεύουν ότι ο αλτρουιστικός κώδικα ηθικής έχει αποκλειστικά θανατηφόρες συνέπειες και συμφωνούν ότι το σύστημα που θα πρέπει να ακολουθούμε οφείλει να είναι ισορροπημένο, πραγματιστικό και σε κάποιο βαθμό να επιδιώκονται και τα προσωπικά συμφέροντα. Ωστόσο, οι περισσότεροι άνθρωποι ουδέποτε θα εισέλθουν στην διαδικασία να αναρωτηθούν γιατί να χρειάζεται οποιαδήποτε αυτοθυσία και πώς πρέπει να προσδιοριστεί η "κατάλληλη" ισορροπία μεταξύ ιδιοτέλειας και αυτοθυσίας.
Ο καπιταλισμός είναι ένα κοινωνικό σύστημα σύμφωνο με την ιδιότητα του εγωισμού, την ηθική του προσωπικού συμφέροντος. Είναι το μόνο σύστημα που προστατεύει την ελευθερία των ανθρώπων να επιδιώκουν τα ορθολογικά τους συμφέροντα, πράγμα που σημαίνει ότι δεν μπορούν να παραβιάζουν τα ατομικά δικαιώματα των άλλων (στη ζωή, την ελευθερία, την ιδιοκτησία και την επιδίωξη της ευτυχίας). Ενώ ένα τέτοιο σύστημα δεν υπάρχει σήμερα, η κοντινότερη εφαρμογή του ήταν στην Αμερική του 19ου αιώνα. Δεν επιβίωσε επειδή βασιζόταν στον αλτρουισμό και έτσι δεν διέθετε τα κατάλληλα ηθικά θεμέλια ώστε να εδραιωθεί.
Μια ανησυχία την οποία οι μαθητές συχνά μου εκφράζουν είναι τα πολλά μειονεκτήματα του καπιταλιστικού συστήματος. Ο καπιταλισμός μπορεί να είναι καλός για αυτό που χαρακτηρίζουμε ως ικανούς ανθρώπους, αλλά τι γίνεται με εκείνους με σωματικά ή ψυχικά μειονεκτήματα, με ρωτάνε. Τι γίνεται αν άποιος δεν μπορεί να είναι παραγωγικός όσο οι υπόλοιποι; Σε ένα σύστημα βασισμένο στο προσωπικό συμφέρον, δεν σημαίνει αυτό ότι τα άτομα με ειδικές ανάγκες παραμένουν πίσω και απλά δεν θα επιβιώσουν;
Όταν προκύπτουν αυτά τα ερωτήματα, ζητώ από τους μαθητές να φανταστούν τους εαυτούς τους με κάποιο είδος αναπηρίας, όπως παράλυση εκτός από ένα λειτουργικό σκέλος. Στη συνέχεια τους ζητώ να σκεφτούν αν η πιθανότητα άνθησης τους ήταν καλύτερη σε ένα κράτος μεικτής οικονομίας ή στον καπιταλισμό. Η πλειοψηφία συνήθως ψηφίζει για το κράτος πρόνοιας, επειδή γνωρίζει ότι τους παρέχει ένα ορισμένο ελάχιστο μέσω διαφόρων κοινωνικών προγραμμάτων. Επίσης, νιώθουν πιο άνετα με το να υπάρχουν κρατικές παρεμβάσεις επί των οικοδομικών αδειών οι οποίες εξασφαλίζουν την πρόσβαση στα άτομα με ειδικές ανάγκες, αλλά την την κρατική παρέμβαση η οποία ρυθμίζει τις ίσες ευκαιρίες απασχόλησης.
Αλλά υπάρχουν πάντα μαθητές - μερικές φορές μόνο ένας - που προτιμούν τον καπιταλισμό λόγω των ευκαιριών που προσφέρει σε όλους, συμπεριλαμβανομένων των ατόμων με αναπηρίες. Σημειώνουν ότι ο καπιταλισμός είναι ένα σύστημα ανταγωνισμού που αναπαράγει την καινοτομία: νέες, καλύτερες και φθηνότερες τεχνολογίες, όπως η ρομποτική, που δημιουργούν ευκαιρίες σε όσους έχουν περιορισμένη κινητικότητα να συμμετέχουν σε παραγωγική εργασία. (Ακόμη και στις μικτές οικονομίες, αυτές οι καινοτομίες εμφανίζονται περισσότερο στις λιγότερο ρυθμιζόμενες βιομηχανίες, όπως οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές και τα ηλεκτρονικά είδη ευρείας κατανάλωσης.) Αυτό θα σήμαινε ευκαιρίες για άνθηση, σε αντίθεση με την απλή ύπαρξη κρατικής κοινωνικής βοήθειας και ανάλογα με την κυβέρνηση για κάποιο είδος απασχόλησης.
Όχι μόνο ο καπιταλισμός δημιουργεί περισσότερες ευκαιρίες για όλους, αλλά επιπροσθέτως αποτελεί πηγή φιλανθρωπίας και αγαθοεργών. Όσοι είναι πραγματικά άποροι χωρίς ασφάλεια και μη-ικανοί στο να είναι παραγωγικοί (πάντα μια πολύ μικρή μειονότητα) θα πρέπει να εξαρτώνται από την καλοσύνη των άλλων. Οι έρευνες δείχνουν ότι αυτή η καλοσύνη - για παράδειγμα, ιδιωτική φιλανθρωπία - ανθίζει, απουσία κυβερνητικής παρουσίας. Ιστορικά, η ιδιωτική φιλανθρωπία ήταν μεγαλύτερη όταν η κυβέρνηση δεν αναλάμβανε τον ρόλο του πατερούλη. Ακόμη και σήμερα, υπάρχουν περισσότερες ατομικές φιλανθρωπικές δωρεές και εθελοντισμός σε χώρες με τους χαμηλότερους φόρους και τα λιγότερα κυβερνητικά κοινωνικά προγράμματα. Φανταστείτε λοιπόν ποιο θα ήταν το επίπεδο της ιδιωτικής φιλανθρωπίας σε ένα καθεστώς απόλυτου καπιταλισμού όπου δημιουργείται ακόμα περισσότερος πλούτος και δεν αποδίδεται στο κράτος, αλλά παραμένει στα χέρια των πολιτών.
Ο καπιταλισμός δεν είναι ένα σύστημα που ωφελεί τους πλούσιους. Πρόκειται για ένα σύστημα ανταγωνισμού, καινοτομίας και δημιουργίας πλούτου που οδηγεί σε κερδοφόρα αποτελέσματα και ευημερία για όλους.
__________________________
Ποια είναι η Jaana Woiceshyn
Η Φινλανδή Jaana Woiceshyn διδάσκει επιχειρηματική δεοντολογία και ανταγωνιστική στρατηγική στο Haskayne School of Business του Πανεπιστημίου του Κάλγκαρι του Καναδά. Κατέχει δύο πτυχία BBA και MBA από το Helsinki School of Economics and Business Administration (το σημερινό Aalto University Business School). Έχει διδάξει και διοργάνωσε σεμινάρια για την επιχειρηματική δεοντολογία σε προπτυχιακούς και MBA φοιτητές και σε διάφορα εταιρικά ακροατήρια για πάνω από 20 χρόνια, τόσο στον Καναδά όσο και εκτός. Πριν την ολοκλήρωση του διδακτορικού της πτυχίου από την Wharton School of Business του Πανεπιστημίου της Πενσυλβάνιας, βοήθησε στο να ορθοποδήσει μια μικρή επιχείρηση στη Φινλανδία αλλά και εργάστηκε σε μια εταιρεία συμβούλων επιχειρήσεων στον Καναδά. Οι έρευνες της Woiceshyn επί των τεχνολογικών αλλαγών και της καινοτομίας, τη δημιουργία αξίας από τις επιχειρήσεις, τη λήψη εκτελεστικών αποφάσεων και την επιχειρηματική δεοντολογία έχουν δημοσιευθεί σε διάφορα ακαδημαϊκά και επαγγελματικά περιοδικά και βιβλία. Το βιβλίο με τίτλο "Πως να είσαι Κερδοφόρος και Ηθικός" (“How to Be Profitable and Moral”) είναι το πρώτο της προσωπικό βιβλίο.
Επισκεφθείτε την ιστοσελίδα της στο www.profitableandmoral.com
Πηγή: CAPITALISM MAGAZINE - 3/10/2015
http://capitalismmagazine.com/2015/03/capitalism-benefits-everyone/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.